قانون پارتو و معماری نرم‌افزار (Software Architecture and Pareto’s Principle) – بخش اول

  • یوسف مهرداد

بالاخره نسخه شماره صفر نشریه امروز با یک روز تأخیر انتشار یافت. در دو هفته‌ اخیر، روزهای پرمشغله‌ای را پشت سر گذاشتم و نتوانستم نه در وبلاگم مطلب جدیدی بنویسم و نه نشریه شیءگرایی مدار را سر وقت منتشر کنیم.
از همه دوستان و خوانندگان عزیز بابت تأخیرهای مذکور عذرخواهی می‌کنم.

ایده‌ام این است که درباره اصول فرآیندهای نرم‌افزار که در مطالب قبلی آنها را فهرست کردم، در ادامه توضیحاتی ارائه دهم. برای این کار ابتدا به سراغ معماری می‌رویم. برای شروع بحث قانون پارتو، این قانون زیبا و دوست‌داشتنی را نقل خواهم کرد.
“این قانون بیان می‌نماید که ۸۰ درصد از نتایجی که شما بدست می‌آورد نتیجه ۲۰ درصد از فعالیت‌های شماست. به‌عبارت دیگر به‌واسطه عدم تعیین اهداف و برنامه ریزی دقیق، زمان‌ها را از دست داده و دچار کمبود وقت و زمان که بزرگ‌ترین سرمایه هر فردی است خواهیم شد. [http://mohammadtaha.persianblog.com]”
“در سال ۱۹۰۶ اقتصاددان ایتالیایی ویلفردو پارتو[۱] یک فرمول ریاضی برای توصیف توزیع نابرابر ثروت در کشور خود ابداع کرد. او مشاهده کرده بود که بیست درصد از مردم بیش از هشتاد درصد ثروت را در اختیار دارند. در سال‌های پایانی دهه ۱۹۴۰، دکتر ژوزف جوران[۲] به اشتباه قانون ۲۰/۸۰ را به پارتو نسبت داد و آنرا اصل پارتو خواند (که نه یک اصل بلکه یک حقیقت اجتماعی در آن سال‌های ایتالیا بود). … بعد از اینکه پارتو مشاهدات خود را انجام داده و فرمول خویش را ابداع نمود، بسیاری از محققین پدیده های مشابهی را در زمینه تخصصی خویش مورد بررسی قرار دادند. پیشتاز مدیریت کیفیت دکتر ژوزف جوران که در سال‌های دهه ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ در آمریکا زندگی می‌کرد، یک اصل جهان‌شمول را شناسایی کرد که آنرا “اندک‌های حیاتی و بسیارهای کم اهمیت[۳]” نامید و بصورت مکتوب در آورد. فقدان دقت کافی در کار اولیه ای که انجام داده بود باعث شد، آنرا بسط نظرات اقتصادی پارتو در زمینه ای وسیع‌تر بدانند. نام اصل، پارتو باقی‌ماند، شاید به این علت که از نام‌گذاری دکتر جوران برای گوش خوشایندتر بود.
در نتیجه، مشاهدات دکتر جوران از “اندک‌های حیاتی و بسیارهای کم اهمیت”، یعنی این اصل که بیست درصد چیزی اغلب مسئول ۸۰ درصد نتایج است، تحت عنوان اصل پارتو یا قاعده ۲۰/۸۰ باقی ماند.
قاعده ۲۰/۸۰ بدین معنا است که در هرچیزی، میزان اندکی (۲۰ درصد) دارای اهمیت حیاتی و بسیاری (۸۰ درصد) کم اهمیت و یا دارای اهمیت ناچیز است. در مورد پارتو این قاعده بدین معناست که ۲۰ درصد مردم ۸۰ درصد ثروت را در اختیار دارند. در کار اولیه جوران چنین بیان شده است که ۲۰ درصد نواقص باعث ۸۰ درصد مشکلات می‌شوند. مدیران پروژه‌ها می‌دانند که ۲۰ درصد کار (اولین ده درصد و آخرین ده درصد) ۸۰ درصد زمان و منابع را صرف می‌کند. می‌توانیم قاعده ۲۰/۸۰ را در مورد تقریباً هرچیزی بکار ببریم، از علم مدیریت گرفته تا جهان فیزیک.
بعنوان مثال، شاید توجه کرده باشید که ۲۰ درصد از لوازم شما بیش از ۸۰ درصد فضای انبار خانه را اشغال می‌کنند و نیز ۸۰ درصد لوازم را ۲۰ درصد از فروشندگان عرضه کرده‌اند. همچنین ۸۰ درصد فروش ناشی از فعالیت ۲۰ درصد کارکنان بخش فروش است. بیست درصد کارکنان شما مسئول ۸۰ درصد مشکلات هستند اما بیست درصد دیگر، هشتاد درصد تولید را فراهم می‌کنند. این قاعده در هر دو مورد صادق است.
اصل پارتو و یا بعبارتی قاعده ۲۰/۸۰ می‌تواند بعنوان یک یادآوری روزانه در خدمت ما باشد و به‌ما یادآور شود که ۸۰ درصد زمان و انرژی خود را بر ۲۰ درصد آنچه واقعاً مهم است، متمرکز کنیم. تنها هوشمندانه کار نکنید، بلکه هوشمندانه بر روی چیزهای درست و مهم کار کنید. [http://www.tdins.org/featured/2/pareto.htm]”

 

اما در نرم‌‎افزار:
۸۰% کارمهندسی صرف ۲۰% درصد نیازمندی‌ها می‌شود.
۸۰% هزینه صرف ۲۰% مؤلفه‌های سیستم می‌شود.
عامل ۸۰% خطاهای سیستم نرم‌افزاری، ۲۰% مؤلفه‌ها هستند.
عامل ۸۰% دوباره‌کاری‌ها و دورریختنی‌ها تنها ۲۰% تغییرات هستند.
۸۰% درصد منابع سیستم (شامل حافظه، بانک، زمان و ..)صرف ۲۰% مؤلفه‌ها می‌شود.
۸۰% درصد پیشرفت پروژه توسط ۲۰% تیم انجام می‌شود.

اگر این ۲۰ درصدها را کنار هم بگذارید(نیازمندی‌ها، مؤلفه‌ها، آدمها و …)، موضوعات مهم سیستم و پروژه نرم‌افزاری مشخص می‌گردد. این موضوعات، موضوعات مرتبط با معماری هستند.

آیا شما مثالی برای موارد بالا دارید؟ برایم ارسال نمایید. منتظرم

https://bibalan.com/?p=966
یوسف مهرداد

یوسف مهرداد


کانال تلگرام

نظرات (1)

wave
  • نیوشا

    ۱۸ آبان ۱۳۸۵ در ۰۰:۰۰

    با درود بسیار:
    چند مثال از قانون پرتو در موارد مختلف :
    – ۲۰% از محصولات یک کمپانی هستند که ۸۰% سود دهی را دارند.
    – ۸۰% از شکایات مشتریان به دلیل وجود خطا یا نقص در ۲۰% از محصولات یا سرویس های یک کمپانی است.
    – ۲۰% از رفتار ها هستند که باعث ایجاد ۸۰% از اختلافات می شوند!!!
    – در ایتالیا، ۸۰% زمینها و املاک متعلق به ۲۰% از افراد می باشد.
    – و در آخر اینکه ۲۰% از دوستان شما هستند که شما ۸۰۵ تفریحاتتان را با آنها می گذرانید.
    اگر باز هم مثالهایی پیدا کردم اضافه خواهم کرد.

    پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

برای خروج از جستجو کلید ESC را بفشارید