تجرید (Abstraction) چیست؟

  • یوسف مهرداد

دوست خوبم آقای احمد حسینیان در نامه‌ای از من خواسته بودند تا در مورد تجرید که یکی از اصول شیءگرایی محسوب می‌گردد، مراجعی را برایشان ارسال نمایم. من هم فرصت را غنیمت شمردم و توضیحاتی در این مورد نوشتم که در ذیل می‌آید.

تجرید در تعریف عبارت است از برجسته‌سازی جزییات و مشخصاتی از یک موضوع(سیستم، شیء، و…) که برای خواننده مهم بوده و حذف سایر جزییات و مشخصات آن موضوع.
دقت شود که در زبان انگلیسی کلمه Abstraction همه به معنای عمل تجریدسازی موضوع(به عنوان مثال روشی که‌‎به‌شناخت‌شیء دانشجو در سیستم آموزش منجر می‌گردد) و هم به معنای خود موضوع (به عنوان مثال دانشجو) به کار گرفته می‌شود.

اما چرا به مفهومی به نام تجرید نیاز داریم؟
جواب آن ساده است. به دلیل ضعف انسان در برخورد با سیستم‌های پیچیده. از آنجا که ذهن ما قدرت پردازش سیستمی مانند آموزش و کلاً جهان واقعی‌را به صورت یک جا ندارد، سعی می‌کنیم آن را با استفاده از تجریدسازی‌ شناسایی کنیم. توجه به اینکه ضروری است که مفهوم تجریدسازی در هر ابعادی توسط انسان به کار گرفته می‌شود (مفهوم سطوح تجرید). به عنوان مثال در مورد تجریدی مانند دانشجو نیز بسته به خواننده آن، بعضی از مشخصات و جزییات دانشجو در فرآیند تجریدسازی حذف می‌گردد(مثلاْ در نظر گرفتن ویژگی‌ “نام پدر بزرگ” در سیستم آموزش).
بهترین تجرید، تجریدی است که تمامی مشخصات و جزییات لازم خواننده را در برگرفته باشد و مشخصات و جزییاتی که خواننده نیازی به آن ندارد، در آن حذف شده باشد.

در شناخت انسان از محیط پیرامون خودنیز این اصل به خوبی نمایانگر است. وقتی یک روانشناس در مورد یک فیلم صحبت می‌کند، صرف‌نظر از تمامی خصوصیت‌های فیلم، به جزییات و نکات روانشناسی فیلم توجه می‌کند و در مورد آنها سخن می‌گوید. در حالی که یک بازیگر به تکنیک‌های بازیگری آن توجه نموده و آنها را مد نظر قرار می‌دهد. در حالی که فیلم در برگیرنده همه این‌هاست.
در تحلیل سیستمها نیز ما با این مسأله روبرو هستیم. یک دانشجو دارای مشخصات و جزییات فراوانی است و بسته به نوع سیستم (خواننده)، مشخصات آن متفاوت خواهد بود. در حالی که در حوزه سیستم آموزش، دانشجو دارای مشخصاتی مانند دروس پاس شده، معدل و … می‌باشد، در حوزه سیستم رفاه (مثلاً وام ازدواج ) مشخصات دیگری مانند محل سکونت، نوع تأهل و … را برای دانشجو متصور می‌شویم.

اما ما به تنهایی و با دیدگاه تجرید نمی‌توانیم به جنگ پیچیدگی برویم. به ابزارهای دیگری نیز نیاز داریم. آیا می‌دانید این ابزارها چه هستند؟ خوشحال می‌شوم نظرتان را اعلام نمایید.

آدرس یک صفحه وبی که در آن نویسنده تعاریف مختلف تجرید را گردآوری کرده است را نیز برای شما در زیر آورده‌ام.

http://www.itmweb.com/essay550.htm

https://bibalan.com/?p=980
یوسف مهرداد

یوسف مهرداد


کانال تلگرام

نظرات (2)

wave
  • Mehdi

    ۱۰ دی ۱۳۹۲ در ۰۰:۰۰

    تشکر ٬‌ مفهوم موضوع را به طور کامل رسوند

    پاسخ
  • مهرساز

    ۲۵ مرداد ۱۳۹۴ در ۰۰:۰۰

    باسلام تجرید تنها به درک ما از جهان کمک نمکینه بلکه در خلق جهان هم کمک بسیار کرده که در هنر میشه بخوبی اونو مشاهده کرد.

    پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

برای خروج از جستجو کلید ESC را بفشارید