مترجم: یاسر کازرونی
برنامهریزی چندسطحی در اسکرام
برنامهریزی در توسعهی محصول با اسکرام در چندین سطح انجام میشود.
بالاترین سطح آن، برنامهریزی استراتژیک است. با اینکه برنامهریزی استراتژیک برای موفقیت سازمان امری حیاتی است، اما بررسی آن خارج از موضوع ما است. اسکرام به طور رسمی فقط دارای برنامهریزی اسپرینت و برنامهریزی روزانه (به کمک اسکرام روزانه) است. اما برنامهریزی سبد محصول، برنامهریزی محصول و برنامهریزی انتشار برای اکثر سازمانها سودمند است.
جدول ۱ پنج نوع مختلف برنامهریزی را نشان میدهد. این جدول، افق برنامهریزی[۱]، افراد شرکتکننده، نقطهی تمرکز[۲] و تحویلدادنیهای (اقلام قابل تحویل)[۳] هر سطح را نمایش میدهد.
برای تشریح روش برنامهریزی در هر یک از این سطوح، از مثال طراحی مجدد وبسایت اتحادیهی اسکرام[۴] استفاده میکنم. سابقهی این محصول به سال ۲۰۰۶ برمیگردد؛ در آن سال، اتحادیهی اسکرام به عنوان سازمانی غیرانتفاعی فعالیتهایش را روی ترویج اسکرام در کل دنیا متمرکز کرده بود و این در حالی بود که وبسایت مناسبی نداشت. وبسایت اتحادیه زیبا نبود، پیمایش[۵] آن دشوار و محتوای[۶] آن نیز بسیار ضعیف بود. در پایان سال ۲۰۰۶ وقتی که مدیرعامل اتحادیهی اسکرام شدم، یکی از اولین خواستههای هیأت مدیره، راهاندازی وبسایتی جدید و بهمراتب بهتر از وبسایت موجود بود. من در این کار، نقش مالک محصول را داشتم و در ادامه توضیح خواهم داد که چه سطوحی از برنامهریزی را برای دستیابی به این هدف به کار گرفتیم.
جدول ۱: جزییات سطوح برنامهریزی
سطح برنامه |
افق برنامهریزی | شرکتکنندگان | نقطهی تمرکز | تحویلدادنیها |
برنامهریزی سبد محصول | یک سال یا بیشتر | ذینفعان، مالکان محصول | مدیریت سبد محصول | بکلاگ سبد محصول و محصولات جاری[۷] |
برنامهریزی محصول(ترسیم چشمانداز) | چندین ماه | مالک محصول، ذینفعان | چشمانداز و مسیر تکامل محصول | چشمانداز محصول، نقشهی راه و ویژگیهای کلان محصول |
برنامهریزی انتشار | بین سه ماه (یا کمتر) تا نه ماه | همهی اعضای تیم اسکرام، ذینفعان | حفظ توازن بین ارزشهای قابل ارائه به مشتری[۸] و کیفیت از یک طرف و قیدهای محدوده، زمان و بودجه از طرف دیگر | طرح انتشار |
برنامهریزی اسپرینت | در هر تکرار (بین یک هفته تا یک ماه تقویمی) | همهی اعضای تیم اسکرام | ویژگیهایی که باید در اسپرینت جاری تحویل داده شوند | هدف اسپرینت و بکلاگ اسپرینت |
برنامهریزی روزانه | هر روز | استاد اسکرام و تیم توسعه | روش تکمیل ویژگیهای تعهدشده | بررسی پیشرفت کار و تطبیق با بهترین شیوهی سازماندهیِ کارهای روزانه |
برنامهریزی سبد محصول
برنامهریزی سبد محصول یا مدیریت سبد محصول، فعالیتی است که طی آن تعیین میکنیم روی چه محصولاتی، با چه ترتیبی و چه مدت باید کار کنیم. با اینکه برنامهریزی سبد محصول از نظر مفهومی، کلانتر از برنامهریزی محصول است (زیرا برخلاف برنامهریزی محصول که فقط مربوط به یک محصول است، با مجموعهای از محصولات سروکار دارد)، اما یکی از ورودیهای اصلی آن، ایدهی محصولی است که چشمانداز آن بهتازگی در برنامهریزی محصول تدوین شده است.
در سال ۲۰۰۶ اتحادیهی اسکرام سازمان نسبتاً نوپایی بود و سبد محصولاتش فقط مرتبط با توسعهی مداوم وبسایت موجود بود. پس از اینکه چشمانداز اولیهی وبسایت جدید آماده شد، هیأت مدیره (ذینفعان بکلاگِ سبد محصول در اتحادیهی اسکرام) توسعهی اولین انتشار آن را تأیید کرد.
برنامهریزی محصول (ترسیم چشمانداز)
هدف از برنامهریزی در سطح محصول که «ترسیم چشمانداز» نیز نامیده میشود، فهمیدن ماهیت و جوهرهی[۹] محصولِ بالقوه و تهیهی برنامهای کلی برای ساخت آن است. این کار با تدوین چشمانداز آغاز میشود و با تهیهی بکلاگ کلانی از محصول[۱۰] و در اغلب موارد، نقشهی راه محصول[۱۱] ادامه پیدا میکند.
چشمانداز[۱۲]
چشمانداز محصول، توصیف شفافی از حوزههایی است که برای ذینفعان مانند مشتریان و کاربران باارزش است. در مثال ما کاربران وبسایت، اعضای اتحادیهی اسکرام در سراسر جهان بودند که تعداد آنها در آن زمان به ۱۰،۰۰۰ نفر میرسید (در پایان سال ۲۰۱۱ این تعداد به ۱۵۰،۰۰۰ نفر رسید). مشتری وبسایت، هیأت مدیرهی اتحادیهی اسکرام بود که به نمایندگی از طرف اعضا، هزینهی محصول جدید را پرداخت میکرد.
این وبسایت باید به منبع قابل اعتمادی دربارهی اسکرام برای علاقهمندان در سراسر دنیا تبدیل میشد. همچنین باید محتوایی غنی و امکاناتی ارزشمند میداشت و نخستین مرجع در اینترنت برای یادگیری اسکرام یا مشارکت در موضوعات مرتبط با آن میشد.
چشمانداز ما برای وبسایت جدید اتحادیهی اسکرام به شرح زیر بود:
«این وبسایت باید به منبع قابل اعتمادی دربارهی اسکرام برای علاقهمندان در سراسر دنیا تبدیل شود. همچنین باید محتوایی غنی و امکاناتی ارزشمند داشته باشد و نخستین مرجع در اینترنت برای یادگیری اسکرام یا مشارکت در موضوعات مرتبط با آن باشد.»
——————————————————————————————————————
[۱] Time horizon
بهندرت پیش میآید که بخواهیم یا حتی بتوانیم پروژهای را در ابتدا بهطور کامل برنامهریزی کنیم. در یک پروژه، هر بازهی زمانی که بتوان آن را بهدقت برنامهریزی کرد، افق برنامهریزی یا افق زمانی میگویند. [مترجم]
[۲] Focus
[۳] Deliverable
«قلم قابل تحویل» هر گونه خروجی یا نتیجهی قابل ممیزی، ملموس و قابل سنجش است که تولید آن برای تکمیل یک پروژه یا بخشی از آن ضروری است. معمولاً این اصطلاح در مفهومی خاصتر برای اشاره به اقلام قابل تحویل خارجی به کار میرود؛ قلم قابل تحویل خارجی، قلمی است که نیازمند تأیید حامی پروژه یا مشتری است. [راهنمای PMBOK 2000] [مترجم]
[۴] Scrum Alliance (www.scrumalliance.org)
[۵] Navigate
[۶] Content
[۷] In-process Products
محصولات جاری، محصولاتی هستند که در حال حاضر، سازمان در حال توسعه یا فروش آنها است. [مترجم]
[۸] Customer value
ارزش مشتری یا ارزش قابل ارائه به مشتری عبارت است از تفاوت بین آنچه مشتری از محصول بهدست میآورد و آنچه باید در ازای دریافت محصول بپردازد. [مترجم]
[۹] Essence
[۱۰] High-level product backlog
[۱۱] Product roadmap
[۱۲] Vision
پروین
۱۹ اسفند ۱۳۹۴ در ۱۴:۰۵با سلام
لطفا نرم افزاری برای مدیریت پروژه معرفی کنید که بر اساس روش اسکرام طراحی شده باشد.
با تشکر
یوسف مهرداد
۲۳ اسفند ۱۳۹۴ در ۰۲:۲۶سلام، وقت به خیر
ابزارهای مختلفی وجود دارند ولی این دو ابزار کاربرد بیشتری در ایران دارند:
۱) Jira
https://www.atlassian.com/software/jira/agile
۲) Visual Studio Team Services
https://msdn.microsoft.com/en-us/library/vs/alm/work/overview
موفق باشید
مهرداد